Opeinde (in het Fries "De Pein"), ligt 5 km ten noordwesten van Drachten in de gemeente Smallingerland. Het dorp ligt in een agrarische omgeving, de zogenoemde Noardlike Fryske Walden. Dit is een voornamelijk agrarisch gebied met door boomwallen omzoomde landerijen. Ongeveer 20% van het waterrijke natuurgebied De Leijen valt binnen het dorpsgebied van Opeinde.
Opeinde ligt zuidelijk van de N31 (ook wel de Wâldwei genoemd), de verbindingsweg tussen Leeuwarden en Drachten.

Ook via het water is het dorp goed bereikbaar. Opeinde is het enige dorp in de gemeente Smallingerland met doorgaand vaarwater: Het Opeinder Kanaal. Het kanaal, met de hand gegraven in de tweede helft van de 19e eeuw, verbindt de Smalle Eesterzanding aan de zuidzijde met natuurgebied De Leijen, de Burgumer Mar en Prinses Margrietkanaal aan de noordzijde. Voor de recreatievaart een aantrekkelijke route in oost-Fryslan.

Als tegenhanger van het “Monster van Loch Ness” in Schotland heeft de Leijen het “Loeder van de Leijen”. Net als in Loch Ness heeft nog nooit iemand het monster gezien en dat betekent dus niet dat het er niet is...... Blijf in de vaargeul, dat is het advies!

Naast een recreatieve functie heeft het kanaal vooral het doel om overtollig water vanuit Zuidoost Fryslan te transporteren naar de sluizen bij Dokkumer Nieuwe Zijlen. Bij De Leijen heeft Opeinde een recreatiestrandje, in de volksmond het Baaijersplak genoemd. Dit strandje is in 2010 geheel gerenoveerd in nauwe samenwerking met de Gemeente Smallingerland, Staatsbosbeheer en de grondeigenaren. In 2015 is hier door Staatsbosbeheer i.s.m. Dorpsbelang Opeinde en de Fugelwacht De Pein e.o. ook nog een prachtig vogeluitkijkpunt geplaatst.

Het kanaal is jaarlijks het toneel voor het traditionele Slingeraap, viswedstrijden, enz..
Langs het kanaal zijn in 2007 in totaal 77 aanlegsteigers aangebracht. Ten noorden van de hoofdbrug is op de plek waar vroeger de laad- en loskade van de zuivelfabriek was gelegen een passantenkade met aanlegsteiger.

In Opeinde zijn er drie bruggen over het kanaal, waarvan een voet-fietsbrug. De hoofdbrug in de Kommisjewei is voorzien van een zeer herkenbaar kunstwerk van de bekende kunstenaar Ids Willemsma (1988). Dit kunstwerk is sindsdien het beeldmerk van Opeinde. Tijdens de feestdagen in december wordt de brug feestelijk verlicht.